Skip to main content

Sezonowy alergiczny nieżyt nosa

Innym działaniem ubocznym tych leków bywa zatrzymanie moczu u mężczyzn z powiększonym gruczołem krokowym oraz zaostrzenie przebiegu jaskry. Dwa względnie nowe środki z tej grupy leków: astemizol Hismanal (Astemizol) przyjmowany jeden raz dziennie i terfenadyna – Seldane (Teldane) stosowane dwa razy dziennie, są wydawane jedynie na receptę i odznaczają się sprawdzoną skutecznością w kontrolowaniu objawów alergicznych, bez wywoływania uczucia znużenia i osłabienia. Najnowszy lek przeciwhistaminowy: loratadyna – Claritin (Ciaritine), pozbawiony działania uspokajająco-nasennego, łączy w sobie komfort dawkowania (jeden raz dziennie) i bardzo szybki początek działania. Bardzo istotne jest to, że w przeciwieństwie do dwóch wspomnianych wyżej leków, w tym wypadku nie wykazano występowania zaburzeń rytmu serca podczas równoczesnego przyjmowania erytromycyny lub ketokonazolu.
Środki zmniejszające przekrwienie (wiele dostępnych jest bez recepty) to kolejna bardzo skuteczna grupa leków. Zmniejszając przekrwienie poprzez obkurczenie małych naczyń krwionośnych, redukują one wysięk zapalny, minimalizując obrzęk i świąd. Mają dodatkowo tę zaletę, że nie wywołują uczucia senności i zmęczenia.


Dwa leki zmniejszające przekrwienie, bardzo często wchodzące w skład popularnych i sprzedawanych bez recepty tabletek, to: fenylopropanolamina i pseudoefedryna – Sudafed. Do efektów ubocznych związanych z ich stosowaniem należą: zwiększona pobudliwość nerwowa, bóle i zawroty głowy, podwyższenie ciśnienia tętniczego. Osoby chorujące na nadciśnienie, padaczkę lub będące po przebytym udarze powinny zasięgnąć porady lekarza przed zastosowaniem takich preparatów.
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów złożonych, będących połączeniem leków zmniejszających przekrwienie ze środkami przeciwhistaminowymi. Niektóre z nich, jak np. Ornade (Ornatos), zawierają chlorfenaminę i fenylopropanolaminę. Wiele osób chętnie ich używa nie tylko ze względu na skuteczność, ale również z powodu pobudzającego działania składnika obkurczającego naczynia, zmniejszającego tym samym senność występującą po środkach przeciwhistaminowych. Pomimo to lekarze często zalecają pacjentom przyjmowanie środków z tych dwóch grup leków oddzielnie, w celu precyzyjniejszego dobrania optymalnych dawek każdego z nich i lepszego kontrolowania ich działania. Dla osób, które ze względu na wykonywany zawód muszą zachować absolutną sprawność psychofizyczną, dobrym preparatem mógłby być np. Seldane, zawierający środek przeciwhistaminowy – terfenadynę, która nie wywołuje uczucia senności, oraz zmniejszający przekrwienie – pseudoefedrynę.

Środki obkurczające stosowane miejscowo, takie jak spray do nosa Afrin (Nasivin) i krople Visine-Plus do worków spojówkowych oczu, mogą być bardzo skuteczne w czasie zaostrzenia dolegliwości uczuleniowych. Preparaty złożone w postaci kropli do oczu, takie jak Naphcon-A, Vasocon-A lub Opcon-A, zawierające środki przeciwhistaminowe i obkurczające, sprzedawane są za okazaniem recepty.
Należy koniecznie pamiętać o tym, że leków obkurczających, stosowanych miejscowo na śluzówkę oczu lub jam nosa, nie wolno przyjmować przez dłuższy czas. Natychmiastowa ulga, jaką przynoszą, może stanowić pokusę stosowania ich dłużej, niż przez zalecany okres trzech do pięciu dni. Jednak wówczas dochodzi zwykle do wytworzenia się tolerancji w stosunku do leku, czego konsekwencją jest jego słabsze działanie. Czymś znacznie gorszym jest częste występowanie zjawiska, określanego „efektem z odbicia” (tzn. nasilania się dolegliwości po zaprzestaniu stosowania leku), kiedy to śluzówki nosa lub spojówek oczu ulegają jeszcze intensywniejszemu zaczerwienieniu, obrzęknięciu i bolesności niż przed leczeniem. Taki stan, w wypadku błon śluzowych nosa znany pod nazwą polekowego nieżytu nosa, jest często trudny do leczenia. Jego wystąpienie wymaga natychmiastowego przerwania przyjmowania preparatu, po którym taki nieżyt wystąpił. Stosuje się wtedy nie zawierający leków roztwór soli fizjologicznej w postaci aerozolu do nosa, w celu przepłukiwania i zwilżania zmienionych zapalnie śluzówek, lub np. Murine, Visine (Starazolin), gdy dotyczy to spojówek oczu, jak również krótkotrwałą kurację podawanymi miejscowo kortykosteroidami dla złagodzenia procesów zapalnych.


Do leków przeciwuczuleniowych należą także środki działające profilaktycznie oraz leki stosowane w przypadku ciężkich ataków. Kromoglikan sodowy bardzo skutecznie zapobiega uwalnianiu histaminy z komórek tucznych. Lek ten jest mało skuteczny w przypadku wystąpienia napadu uczuleniowego, ale może być pomocny, gdy przyjmowany jest na kilka tygodni przed spodziewanym kontaktem z alergenami w sezonie pylenia traw. Aby osiągnąć optymalny efekt, należy przyjmować go cztery do sześciu razy dziennie.
Jeżeli wystąpią ciężkie dolegliwości, leki przeciwhistaminowe lub obkurczające mogą się okazać nieskuteczne, nawet gdy przyjmowane są równocześnie. Może zaistnieć wtedy konieczność uzupełnienia terapii jednym lub kilkoma, różnego rodzaju, preparatami kortykosteroidowymi.
Nie należy ich mylić ze sterydowymi środkami anabolicznymi, stosowanymi przez niektórych kulturystów i sportowców. Ze względu na silne działanie przeciwzapalne oraz możliwość wystąpienia licznych objawów niepożądanych, ich przyjmowanie wymaga ścisłego nadzoru lekarskiego. Mogą być podawane doustnie (np. prednizon), w formie zastrzyków, w postaci aerozolu do nosa, oraz kropli do oczu.