Skip to main content

Wyprysk kontaktowy

Jest to ostatnia jednostka chorobowa z grupy rozpowszechnionych alergoz, przebiegających często pod postacią tzw. dużej alergii. Wyprysk (egzema) często trudno odróżnić od ograniczonego atopowego zapalenia skóry. Ograniczone, swędzące, grudkowe zmiany lokalizują się w miejscu zetknięcia się skóry z substancją uczulającą. Najczęściej dotyczy to dłoni. Uczulenie kontaktowe powstaje tym łatwiej, im bardziej stężony jest roztwór alergenu i im dłuższy czas ekspozycji. Stwierdzono doświadczalnie, że przy uczuleniu skóry wyciągiem z prymuli zastosowanie rozcieńczonego roztworu uczula około 50% badanych; przy zmianie metody i użyciu stężonych roztworów tej rośliny 100% badanych osób wykazuje obecność kontaktowego uczulenia na nią, a czas potrzebny na wywołanie uczulenia jest znacznie krótszy. Prymula jest więc rośliną, która może wywołać uczulenie kontaktowe u każdego człowieka. Do substancji, które bardzo łatwo wywołują wyprysk, należą m.in. dwunitrobenzen, ortoform i sok sumaka jadowitego. Uczulenie kontaktowe mogą wywoływać także inne rośliny, owoce, jarzyny, kosmetyki i mydła, tekstylia naturalne i sztuczne, leki, owady, sierść, chemikalia używane w przemyśle — a więc praktycznie prawie wszystko, z czym styka się człowiek.


W Stanach Zjednoczonych problemem społecznym jest uczulenie kontaktowe na skutek zetknięcia się z sumakiem jadowitym (Rhus dermatitis). W grupie roślin należących do rodziny Anacardiaceae, do których należy sumak, mieści się sporo krzewów mających znaczenie gospodarcze, z których otrzymuje się wiele produktów codziennego użytku (lakier, atrament itp.).
Społeczne znaczenie wyprysku kontaktowego, głównie o podłożu zawodowym, jest już obecnie duże i z biegiem lat będzie stopniowo wzrastać. Wielu ludzi musi zrezygnować z zawodu, zmieniać kwalifikacje, co naraża jednostkę i państwo na znaczne straty materialne. Niezbędne są więc posunięcia zapobiegawcze, jak np. ochrona odkrytych części ciała (rękawice, maski) przy pracy z materiałem uczulającym, instalowanie urządzeń odpylających i wydanie odpowiednich rozporządzeń administracyjnych i higienicznych.