Czy istnieje dział medycyny praktycznej bez problemów alergii? Samo sformułowanie tego pytania nasuwa już odpowiedź: nie istnieje. W jednych działach medycyny problem ten odgrywa większą rolę, w innych mniejszą, jednak nie ulega wątpliwości, że alergia wiąże się z każdym działem medycyny praktycznej, z tym że pewne działy (jak choroby wewnętrzne, dermatologia i laryngologia) stwarzają najwięcej problemów diagnostycznych i leczniczych.
Z punktu widzenia praktycznego alergię można podzielić na dwie grupy:
1) duża alergia (maior),
2) mała alergia (minor).
Duża alergia jest stanem, który wymaga stałego lub okresowego leczenia (astma, katar sienny itp.). Ale bywa i tak, że alergia pojawia się sporadycznie — czasami nawet tylko raz w życiu. Nie wymaga to oczywiście stałego leczenia. Tego rodzaju przypadki zaliczamy do małej alergii. Zakwalifikowanie do jednej czy drugiej grupy nie zależy od jednostki chorobowej, lecz od nasilenia i częstotliwości występowania choroby. Jeżeli mówimy, że u 50% populacji stwierdza się alergię, a 10% wymaga stałego lub okresowego leczenia, to rozumiemy przez to, że 10% ludności cierpi na dużą alergię, 40% natomiast na małą.
Choroby alergiczne trudno jest ściśle wydzielić z poszczególnych specjalności i to jest powodem, że alergologia musiała się wyodrębnić z medycyny ogólnej. Weźmy dla przykładu katar sienny. Pewna grupa objawów mieści się w ramach laryngologii, inne w ramach okulistyki, jeszcze inne w ramach chorób wewnętrznych. Bezsensowne byłoby leczenie tej choroby u trzech specjalistów.
Nie jest możliwe „szufladkowe” omówienie poszczególnych chorób alergicznych w ramach poszczególnych specjalności. Niemożliwe jest również omówienie tutaj wszystkich tych chorób, a tym bardziej zagłębianie się w szczegóły. To byłby już podręcznik, a mam za zadanie tylko spopularyzować ten temat. Ograniczę się więc do najbardziej popularnych alergoz. Podane niżej wiadomości są niekompletne i w żadnym wypadku zapoznanie się z nimi nie upoważnia do podjęcia „honorowej praktyki znachorskiej”.
Omówię najpierw główne, społecznie ważne, a naukowo pewne alergozy, zaliczane do odczynów wczesnych: chorobę posurowiczą, astmę oskrzelową, katar sienny, pokrzywkę, atopowe zapalenie skóry, obrzęk Quickego, migrenę, a następnie podstawową jednostkę z grupy odczynów późnych, a mianowicie kontaktowe zapalenie skóry. Dalej wspomnę o rzadszych i naukowo nie udowodnionych alergozach.