Jedną z bardziej popularnych metod jest leczenie odczulające. Skuteczność jego jest oceniana rozmaicie. Najlepsze wyniki tego typa leczenia uzyskano w uczuleniach na pyłki roślin i kurz domowy.
Znany alergen wprowadza się w dawkach, stopniowo wzrastających. Początkowo wprowadzane dawki są tak małe, że nie powodują w ogóle odczynu albo odczyn jest znikomy. Tego rodzaju leczenie przeciąga się niekiedy do kilku miesięcy i powinno być co jakiś czas powtarzane.
Jaki więc jest mechanizm leczenia swoiście odczulającego?
W przebiegu odczulania swoistego powstają we krwi odrębne przeciwciała, zwane przeciwciałami blokującymi. Jak wiemy, w odczynach wczesnych tworzą się przeciwciała IgE — reaginy, które są związane z powierzchnią komórek, i zetknięcie ich z alergenem wywołuje burzliwy odczyn, powodujący uwolnienie mediatorów reakcji alergicznej (histamina, leukotrieny itd.). Przeciwciała blokujące są konkurencją dla reagin, blokują ich działanie; różnią się od nich istotnymi właściwościami chemicznymi i biologicznymi. Przeciwciała blokujące są ciepłostałe (reaginy są ciepłochwiejne, uczulają skórę) i nie uczulają skóry, przechodzą przez łożysko od matki do płodu (reaginy nie wykazują tej właściwości), łatwiej łączą się z alergenem niż reaginy, a ponieważ reakcja ta przebiega w surowicy krwi, komórki nie zostają wciągnięte do reakcji i nie uwalniają się mediatory reakcji alergicznej. Przeciwciała blokujące można, w pewnym sensie, porównać do przeciwciał odpornościowych, bo i tam reakcja antygen-przeciwciało przebiega w płynach ustrojowych, dlatego też jest ona bezobjawowa.
Reakcja przeciwciało blokujące—alergen przebiega również bezobjawowo. Przeciwciała blokujące neutralizują alergeny, zanim mogą, one osiągnąć komórkę. Trudno dziś odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w jednym przypadku alergen jest bodźcem do wytwarzania reagin, w drugim — przeciwciał blokujących.
Pod wpływem wstrzykiwań roztworów alergenu przeciwciała blokujące powstają zarówno u osób zdrowych, jak i chorych na alergię. Równocześnie ze wzrostem poziomu przeciwciał blokujących zwiększa się również poziom reagin u osób leczonych swoistym odczulaniem. Dzieje się tak na początku leczenia, potem poziom reagin spada.
Kariera przeciwciał blokujących jest błyskotliwa, lecz krótkotrwała. Utrzymują się one w krwiobiegu jedynie przez kilkanaście dni, dlatego też leczenie odczulające wymaga okresowego powtarzania albo nawet stałego stosowania niewielkich dawek podtrzymujących. W niektórych przypadkach, kiedy reaginy nie wegetują zbyt długo w organizmie, możliwe jest trwałe odczulenie, w innych natomiast leczenie musi być powtarzane.
Najistotniejszym wskaźnikiem skuteczności leczenia jest ustąpienie klinicznych cech alergii. Leczenie swoiście odczulające daje najlepsze wyniki w odczynach wczesnych.